การดูแลเท้าในโรคเบาหวาน (Diabetic foot care)

โรคเบาหวาน เป็นโรคก่อให้เกิดการอักเสบเรื้อรังชนิดไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อของเนื้อเยื่อต่างๆ ของหลอดเลือด และของปลายประสาทต่างๆ ส่งผลให้หลอดเลือดตีบแคบ อวัยวะส่วนอยู่ปลายๆ เช่นเท้า บวมเรื้อรัง ขาดเลือด และเกิดอาการชาเรื้อรัง จึงส่งผลให้เกิดแผลเรื้อรังได้ง่าย จากอาการเท้าชา การรับรู้ความรู้สึกจึงน้อยลง และแผลหายช้าเพราะขาดเลือด จึงเกิดแผลติดเชื้อเรื้อรัง ลุกลามได้ง่าย จนอาจต้องตัดขา

ดังนั้น ผู้ป่วยเบาหวาน จึงต้องให้การดูแลเท้าสม่ำเสมอ ที่สำคัญ คือ

·        ปฏิบัติตามแพทย์ พยาบาลแนะนำ

·        รักษา ควบคุมเบาหวานให้ได้

·        ล้างเท้าให้สะอาดเสมอ และก่อนเข้านอนทุกวัน โดยเฉพาะซอกนิ้ว เช็ดเท้าให้แห้ง ทาโลชั่นบำรุงผิว ชนิดไม่ใช่น้ำมัน (เพราะจะก่อการติดเชื้อได้ง่ายกว่า) ไม่ทาโลชั่น ระหว่างซอกนิ้ว เพราะจะก่อการติดเชื้อได้ง่าย

·        รักษาความสะอาดเล็บเท้า ตัดให้สั้นเสมอ รีบพบแพทย์เมื่อมีเล็บขบ เพราะเป็นสาเหตุเกิดแผลเรื้อรังได้ง่าย

·        ไม่ตัดหูด หรือ เนื้อที่ด้านของเท้าออกเอง ควรปรึกษาแพทย์ พยาบาลก่อนเสมอ

·        สวมใส่ร้องเท้าที่ปิดหัวท้ายเสมอ เพื่อป้องกันแผลกระแทก รวมทั้งเมื่ออยู่ในบ้าน เลือกรองเท้าให้เหมาะสม ไม่รัดเท้า ไม่กัด นุ่ม สบาย และไม่หลุดง่าย ก่อนสวมต้องสังเกตภายในรองเท้า ไม่ให้มีวัสดุที่ตำเท้าได้อยู่ในรองเท้า

·        รักษาความสะอาดถุงเท้า และควรเป็นผ้าฝ้ายที่ระบายอากาศได้ดี และไม่สวมถุงเท้า ถุงน่องที่รัดเท้ามากเกินไป

·        รักษาอุณหภูมิเท้าให้อบอุ่นเสมอ ไม่ให้ร้อน หรือ เย็นเกินไป ไม่ใช้ กระเป๋าน้ำร้อน น้ำเย็นกับเท้า

·        ดูแลให้เท้าได้เคลื่อนไหวเสมอเพื่อเพิ่มเลือดหล่อเลี้ยง เมื่อนั่ง ต้องวางเท้าสูงจากพื้น รวมทั้งไม่นั่งไขว่ห้างนานๆ

·        ตรวจเท้าด้วยตนเองทุกๆวัน เมื่อพบสิ่งผิดปกติ และสิ่งนั้นไม่ดีขึ้นภายหลังดูแลตนเองภายใน 1 สัปดาห์ ควรรีบปรึกษาแพทย์ หรือ พยาบาล เมื่อสิ่งผิดปกติเหล่านั้นเลวลง ควรรีบพบแพทย์ใน 1-2 วัน

·        เลิกสูบบุหรี่ ไม่สูบบุหรี่ เพราะสารพิษในควันบุหรี่ส่งผลให้หลอดเลือดตีบ ซึ่งรวมทั้งหลอดเลือดขา และเท้า เท้าจึงขาดเลือดได้ง่าย

ขอบขอบคุณ ศาสตราจารย์เกียรติคุณ พญ. พวงทอง ไกรพิบูลย์ พบ.

ไปดูเรื่องการออกกำลังกายในผู้ที่เป็นเบาหวานกันค่ะ